بررسی و ارزیابی رسوب‌شوئی تحت فشار در سدهای مخزنی با استفاده از مدل فیزیکی

رسوب‌گذاری در مخازن سدها مشکلی است که بسیاری از سد‌های در حال بهره‌برداری با آن مواجه می‌باشند. مدیریت پایای مخزن ایجاب می‌نماید که حجم ذخیره مفید مخزن که بوسیله انباشت رسوبات از دست می‌رود از طریق روشهای رسوبزدائی مانند لایروبی، عبور دهی جریان غلیظ، رسوب‌شوئی  و یا دیگر روشهای رسوب‌زدائی حفظ و بازیافت گردد. در روش رسوب‌شوئی، رسوباتی که از قبل در مخزن نهشته شده‌اند بوسیله باز نمودن دریچه‌های تحتانی سد همراه با آب خروجی از دریچه‌ها شسته شده و از آن خارج می‌گردند. مقدار حجم رسوبات  تخلیه شونده به پارامترهای مختلفی بستگی دارد که برای مثال می‌‌‌توان به عمق آب داخل مخزن، دبی جریان خروجی از تخلیه‌کننده تحتانی، اندازه و نوع رسوبات تجمع یافته و مشخصات فیزیکی مجرای تخلیه رسوبات اشاره نمود. جهت انجام این پژوهش یک مدل فیزیکی در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز ساخته شد و با انجام آزمایشات مختلف به بررسی و مطالعه این امر پرداخته شد. سپس با آنالیز ابعادی پارامترهای فوق الذکر  به تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده پرداخته شده و رابطه‌ای بدون بعد برای تخمین حجم مخروط رسوب‌شوئی ارائه گردید. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد برای دست یابی به حداکثر راندمان در تخلیه رسوبات در رسوب‌شوئی تحت فشار می‌بایستی تا آنجائیکه بهره‌برداری مخزن اجازه می‌دهد ارتفاع آب مخزن را کاهش داد و دریچه‌ها با حداکثر ظرفیت‌شان بهره‌برداری شوند.